دیدگاه معناشناختی در باب ساختار نظریه های علمی

Authors

هادی صمدی

abstract

چکیده مقاله ی حاضر هفت بخش دارد. در بخش اول، مقدمه ای در مورد رویکرد معناشناختی ارایه می شود. بخش دوم به تفاوت های رویکردهای سنتی و معناشناختی اشاره می کند. در رویکرد معناشناختی، مدل ها نقشی اساسی دارند. جوهر اصلی این دیدگاه این است که نظریه ها چیزی بیشتر از مجموعه ای از مدل ها نیستند و بنا بر این، شاخصه ی نظریه ها و فهم اینکه آنها چگونه جهان را بازنمایی می کنند، در صورتی که چنین کنند، به مفهوم مدل وابسته است. در بخش سوم، به نقش مدل ها در این رویکرد اشاره شده و در بخش چهارم، به معرفی دو شاخه ی معروف تر رویکرد معناشناختی یعنی ساختارگرایی و حالت ـ فضا پرداخته می شود. بخش پنجم به این موضوع  می پردازد که بر خلاف تصور رایج در مورد غیر واقع گرایانه بودن دیدگاه معنایی می توان همانند فیلسوفانی نظیر ساپی و گی یر تعبیری واقع گرایانه از این رویکرد داشت. بخش ششم به نقدهایی که به رویکرد معناشناختی وارد آمده، و بخش آخر به برخی رویکردهای جایگزین اشاره می کنند.[1]   [1]. استاد ارجمند، جناب آقای دکتر علی پایا مقاله ی حاضر را با حوصله مطالعه و نکات و اصلاحات متعددی را پیشنهاد کردند. اصلاحات پیشنهادی را در متن اعمال و برخی از نکات را به صورت پاورقی و با عنوان «پایا، 1388» ذکر کرده ام. به این وسیله از زحمات ایشان تشکر می کنم.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

دیدگاه معناشناختی در باب ساختار نظریه‌های علمی

چکیده مقاله‌ی حاضر هفت بخش دارد. در بخش اول، مقدمه‌ای در مورد رویکرد معناشناختی ارایه می‌شود. بخش دوم به تفاوت‌های رویکردهای سنتی و معناشناختی اشاره می‌کند. در رویکرد معناشناختی، مدل‌ها نقشی اساسی دارند. جوهر اصلی این دیدگاه این است که نظریه‌ها چیزی بیشتر از مجموعه‌ای از مدل‌ها نیستند و بنا بر این، شاخصه‌ی نظریه‌ها و فهم اینکه آنها چگونه جهان را بازنمایی می‌کنند، در صورتی که چنین کنند، به مفهو...

full text

دیدگاه سنتی در باب ساختار نظریه های علمی

چکیده نوشته حاضر دارای پنج بخش است. در بخش اول به تعریف نظریه و اهمیت آن در علم و فلسفه ی علم اشاره می شود. بخش دوم، پس از ذکر چند مثال از نظریه ها و قوانین علمی به تفاوت های آنها اشاره می کند. در بخش سوم به رویکرد تجربه گرایان منطقی نسبت به نظریه های علمی که رویکرد سنتی خوانده می شوند، می پردازد. بر اساس این رویکرد نظریه های علمی هویت های زبانی اند، که مورد بررسی قرار می گیرند. بخش چهارم به ...

full text

دیدگاه سنتی در باب ساختار نظریه‌های علمی

چکیده نوشته حاضر دارای پنج بخش است. در بخش اول به تعریف نظریه و اهمیت آن در علم و فلسفه‌ی علم اشاره می‌شود. بخش دوم، پس از ذکر چند مثال از نظریه‌ها و قوانین علمی به تفاوت‌های آنها اشاره می‌کند. در بخش سوم به رویکرد تجربه‌گرایان منطقی نسبت به نظریه‌های علمی که رویکرد سنتی خوانده می‌شوند، می‌پردازد. بر اساس این رویکرد نظریه‌های علمی هویت‌های زبانی‌اند، که مورد بررسی قرار می‌گیرند. بخش چهارم به ...

full text

مطالعه معناشناختی دیدگاه یحیی‌بن سلام در باب واژگان قرآنی

فهم معنای واژگان قرآنی، گام نخست و بنیادی در تفسیر قرآن است، چنان‌که تألیف آثار متعدد در این حوزه از سده‌های نخستین اسلامی شاهدی بر این مدعاست. یحیی‌بن سلّام ازجمله قرآن‌پژوهان سدۀ دوم هجری است که نزدیکی روزگار وی با عصر نزول، اهمیت روش‌شناسی آثار وی را در حوزه معناشناسی مفردات قرآن مضاعف می‌کند. بنابراین در مقاله حاضر به بررسی دو اثر وی پرداخته­‌ایم: اثر نخست کتاب تصاریف با موضوعِ وجوه ...

full text

پژوهشی در باب تأملات معناشناختی عین‌القضات همدانی

موضوع معناشناسی و تبیین رابطۀ «لفظ» و «معنا» همواره در اندیشة عرفانی مطرح بوده است؛ البته در همین زمینه، مفسّران و بلاغیون نیز هریک به شیوۀ خاص خود به استقبال موضوع رفته‌ و از جایگاه خود مباحث مهمی دراین­باره مطرح کرده‌‌اند، امّا در ساحت عرفان، معنا‌شناسی متلازم با طرز تفکر ویژۀ عرفانی است و از علل و اسباب نظری خاصی برخوردار است. دراین­میان، آثار عین‌القضات و شیوۀ طرح موضوع در این آثار از اهمیّت ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
روش شناسی علوم انسانی

Publisher: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

ISSN 1608-7070

volume 15

issue 58 2009

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023